ตั้งอยู่ที่ด้านบนซ้ายของช่องท้อง
โดยวางตัวจากส่วนโค้งของลำไส้เล็กส่วนดูโอดีนัม (Duodenum) ถึงม้าม (Spleen) และด้านหลังของกระเพาะ (Stomach) มีลักษณะค่อนข้างแบน มีความยาวประมาณ 12 – 15 เซนติเมตร ตับอ่อนทำหน้าที่ทั้งเป็นต่อมมีท่อคือการสร้างน้ำย่อยไปที่ลำไส้เล็กและเป็นต่อมไร้ท่อสร้างฮอร์โมนเซลล์ที่ทำหน้าที่ในการผลิตฮอร์โมนจะรวมกันเป็นกลุ่ม มีชื่อว่าไอเลตส์ออฟแลงเกอร์ฮานส์ (Islets of Langerhans) มีปริมาณ 1 – 3 เปอร์เซ็นต์ของเนื้อเยื่อตับอ่อนทั้งหมด
1.ฮอร์โมนที่สร้างจากไอส์เลตออฟแลงเกอร์ฮานส์
แหล่งสร้าง : จากเบต้าเซลล์ ( beta cell ) ซึ่งเป็นเซลล์ที่อยู่รอบนอกของกลุ่มเซลล์ไอส์เลตออฟแลง-
เกอร์ฮานส์
( ดูภาพด้านบน )
อวัยวะเป้าหมาย : ตับ , กล้ามเนื้อ
หน้าที่ :
ลดระดับน้ำตาลในเลือด
(ระดับน้ำตาลในเลือดปกติ 80 -
100 มิลลิกรัม
/ 100 ลบ.ซม.) โดย
เพิ่มการนำกลูโคสเข้าสู่เซลล์กล้ามเนื้อและเซลล์ตับ กระตุ้นให้เซลล์ตับและเซลล์กล้ามเนื้อ
เปลี่ยนกลูโคสให้เป็นไกลโคเจน
(โมเลกุลของคาร์โบไฮเดรตที่สร้างจากกลูโคส) เก็บสะสมไว้
ภายในเซลล์
ความผิดปกติ
: ทำให้เกิดโรคเบาหวาน(
diabetes mellitus)โรคนี้เกิดจากตับอ่อนสร้าง
ฮอร์โมน
อินซูลิน(lnsulin)
ได้น้อยหรือไม่ได้เลย ทำให้เซลล์ตับและเซลล์กล้ามเนื้อไม่สามารถ
เปลี่ยนกลูโคสในเลือดให้เป็นไกลโคเจนเก็บสะสมไว้ภายในเซลล์ได้จึงเกิดการสะสม
ของน้ำตาลในเลือดเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดมีมากเกินปกติก็จะถูกไตขับออกมาใน
ปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะหวาน
หรือมีมดขึ้นได้ จึงเรียกว่าเบาหวาน
อาการของผู้ป่วยที่เป็นเบาหวาน : 1.) มักจะมีอาการปัสสาวะบ่อยและมาก
เนื่องจากน้ำตาลที่ออกมา
ทางไตจะดึงเอาน้ำออกมาด้วย จึงทำให้มีปัสสาวะมากกว่าปกติ
เมื่อถ่ายปัสสาวะมาก
ก็ทำให้รู้สึกกระหายน้ำ ต้องดื่มน้ำบ่อย
2.) ผู้ป่วยไม่สามารถนำน้ำตาลมาเผาผลาญเป็นพลังงาน จึงหันมา
เผาผลาญกล้ามเนื้อและไขมันแทนทำให้ความเป็นกรดใน
เลือดสูงกลไกการหายใจผิดร่างกายผอม ไม่มีไขมัน
กล้ามเนื้อฝ่อ
3.) การมีน้ำตาลคั่งอยู่ในอวัยวะต่างๆ ทำให้อวัยวะต่าง
ๆเกิดความ
ผิดปกติ และนำมาซึ่งภาวะแทรกซ้อนมากมาย เช่น โรคตาต้อหิน
โรคจอประสาทตาเสื่อม
โรคไต โรคหัวใจ โรคความดันเลือดสูง
4.) ผนังหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) ทำให้เป็นโรคความ-
ดันโลหิต สูง อัมพาต โรคหัวใจขาดเลือด
ถ้าหลอดเลือดที่เท้าตีบ
แข็งเลือดไปเลี้ยงเท้า ไม่พออาจทำให้เท้าเย็น
เป็นตะคริว
หรือปวดขณะเดินมากๆ
หรืออาจทำให้ เป็นแผลหายยากหรือ
เท้าเน่า (ซึ่งอาจเกิดร่วมกับการติดเชื้อ)
5.) เป็นโรคติดเชื้อได้ง่ายเนื่องจากภูมิต้านทานโรคต่ำ
เช่น วัณโรค
กระเพาะปัสสาวะอับเสบ ,กรวยไตอักเสบ กลาก โรคเชื้อรา ช่อง-
คลอดอักเสบ (ตกขาวและคันในช่องคลอด) เป็นฝี หรือ พุพอง
เท้าเป็นแผล
ซึ่งอาจลุกลามจนเท้าเน่า (อาจต้องตัดนิ้วหรือตัดขา)
2.ฮอร์โมนกลูคากอน
(Glucagon)
แหล่งที่สร้าง
: จากแอลฟาเซลล์ (Alpha cell) ซึ่งเป็นเซลล์ที่อยู่ส่วนในและเป็นเซลล์ส่วนใหญ่ของกลุ่ม
เซลล์ไอส์เลตออฟแลงเกอร์ฮานส์
อวัยวะเป้าหมาย : ตับ , กล้ามเนื้อ
หน้าที่ : 1.) กระตุ้นให้เซลล์ตับและเซลล์กล้ามเนื้อเปลี่ยนไกลโคเจนให้เป็นกลูโคสปล่อยเข้าสู่กระแส
เลือด
2.) เพิ่มการสังเคราะห์กลูโคสจากกรดอะมิโนและกรดไขมัน
การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลในเลือด
จะเป็นสัญญาณยับยั้งหรือกระตุ้นการหลั่งอินซูลินและกลูคากอนจากไอส์เลตออฟแลงเกอร์ฮานส์
และผลจากการทำงานของฮอร์โมนทั้งสองจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือด
อยู่ในสภาวะปกติเสมอ
อยู่ในสภาวะปกติเสมอ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น